İnsan Araştırmaları Etik Kurulunun Amacı:
- İstanbul Gedik Üniversitesi bünyesinde akademik ve idari personelin yapacağı veri kaynağı olarak insan kullanmayı gerektiren araştırmaların , evrensel araştırma etiği çerçevesinde, katılımcıların fiziksel ve ruhsal sağlığını tehdit etmeden gerçekleştirilmesini sağlamak,
- Katılımcıların haklarıyla ilgili bilgi ve duyarlılıklarını artırmak için yazılı belgelerin geliştirilmesini sağlamak.
- İnsan katılımcıların yer aldığı çalışmaların, etik ilkelerle uyumlu yürütülmesini sağlamak.
İnsan Araştırmaları Alt Etik Kurulu:
İstanbul Gedik Üniversitesi Etik Kurulu yönergesi 7,i maddesi uyarınca Üniversitede görev yapan , sosyal, sağlık ve fen bilimleri alanlarındaki öğretim üyeleri arasından Etik Kurulca belirlenir ve rektörün onayı ile görevlendirilir.
Katılımcıların Temel Hakları
- Araştırmacıların kim olduğunu bilme hakkı
- Araştırmanın kapsamını ve yapılış amacını bilme hakkı
- Araştırmanın potansiyel yararları ve olası riskler konusunda bilgi edinme hakkı
- Katılımın kapsamı hakkında (katılımcıdan ne yapması ve katılımın ne kadar sürmesi beklenmekte) bilgi edinme hakkı
- Katılımın gönüllülük esasına dayalı olduğunu bilme hakkı
- İstediği zaman, istediği aşamada, herhangi bir yaptırımla karşılaşmaksızın araştırmaya katılımdan vazgeçebileceğini bilme hakkı
- Sağlayacağı bilgilerin gizliliğinin ne oranda ve nasıl korunacağını bilme hakkı
- Elde edilen verilerin nasıl kullanılacağını bilme hakkı
- Araştırmaya yönelik sorularını ve daha fazla bilgi edinme talebini kime yönlendirebileceğini bilme hakkı
Araştırmacıların İA Etik Kurulları Tarafından Denetlenen Temel Sorumlulukları
- Araştırmalarını, katılımcılara minimum (günlük yaşamda normal olarak karşılaşılabilecek) risklerin üzerinde herhangi bir rahatsızlık vermeyecek şekilde tasarlamak.
- Araştırma öncesi, katılımcıları araştırmanın amacı, kapsamı, bilginin nasıl kullanılacağı ve gizliliğin nasıl korunacağı konularında bilgilendirmek.
- Hiçbir koşulda, araştırmaya katılımı zorunlu kılmamak; katılımın gönüllü olmasını sağlamak ve bu konuda katılımcıları çok net biçimde bilgilendirmek.
- Yukarıdaki bilgilerin sağlanmasına müteakip, katılımcıların katılım için onaylarını (Bilgilendirilmiş Onay formlarını kullanarak – bkz. örnek Bilgilendirlmiş Onay Formu) yazılı olarak almak.
- Elde edilen verilerin, katılımcılara iletildiği şekliyle kullanılması için gerekli önlemleri almak; bilgilerin amaç dışında kullanımını önlemek.
- Yetişkin ya da yetkin olmayan (bebekler ve zihinsel engelli katılımcılar gibi) katılımcılardan bilgi toplanmasının gerekli olduğu durumlarda, katılımcıların vasilerinin onayını yazılı olarak almak.
- Araştırmanın amacının başlangıç safhasında tamamiyle açıklanmamasını gerektiren bir durumda, araştırma sonrası, katılımcıları amaç konusunda (Katılım Sonrası Bilgilendirme – Debrifing – formu kullanarak – bkz. örnek Katılım Sonrası Bilgilendirme Formu) hem yazılı hem de sözlü olarak ayrıntılı bir şekilde bilgilendirmek; başlangıçta amacın tamamiyle paylaşılmamasının nedenlerini katılımcılara aktarmak, katılımcıların bu konuya yönelik sorularını cevaplamak.
- Veri toplama, analiz, ya da raporlama sürecinde öngörülemeyen ya da kontrol edilemeyen nedenlerle, duygusal ya da fiziksel olarak zarar gören katılımcılara karşı sorumlu olmak.